Việc thu hồi nợ xấu rất khó khăn, và việc xử lý tài sản bảo đảm cũng không dễ dàng đang ảnh hưởng đến khả năng xoay vòng vốn của ngân hàng và nền kinh tế. Điều này đặt ra bài toán cho các ngân hàng khi phải cân đối giữa tăng trưởng tín dụng và kiểm soát rủi ro.

Trong bối cảnh Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu và Thông tư 02 về cơ cấu lại thời gian trả nợ đã hết hiệu lực, một trong những mối quan tâm hàng đầu của các ngân hàng là tìm kiếm giải pháp hiệu quả để thu hồi nợ xấu, đảm bảo an toàn hệ thống và thúc đẩy dòng chảy tín dụng trong nền kinh tế.

Ngân hàng rao bán đại hạ giá xe khách, máy móc, bệnh viện…

Có thể thấy, giai đoạn gần cuối năm 2024 và sang tới 3 tháng đầu năm 2025, các ngân hàng dồn dập xử lý nợ xấu, trong đó có nhiều khoản vay có giá trị lớn.

Mới đây, VietinBank chi nhánh Vĩnh Long thông báo về việc bán tài sản bảo đảm của Công ty TNHH MTV Bột mì Đại Nam. Tài sản chào bán là quyền sử dụng đất, tổng diện tích 439,6 m2 tại phường Trường Thạnh, quận 9, TP.HCM. Trong đó, đất ở đô thị là 393,2 m2, đất màu 46,4 m2.

Advertisement

Ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Đô cũng vừa thông báo bán khoản nợ của Công ty CP Hằng Hà, bao gồm toàn bộ dư nợ gốc và dư nợ lãi, phí phát sinh đến thời điểm thực hiện giao dịch mua bán nợ. Đáng chú ý, đây là lần thứ 5, ngân hàng rao bán khoản nợ này.

Theo đó, tổng dư nợ tính đến hết ngày 31/10/2024 là hơn 730 tỷ đồng, trong đó nợ gốc là gần 433,7 tỷ đồng, nợ lãi và phí phạt quá hạn là gần 296,4 tỷ đồng, theo hai hợp đồng cấp tín dụng lần lượt là gần 528,75 tỷ đồng nợ gốc ký năm 2014 và 5 tỷ đồng nợ gốc ký năm 2017.

Một trong các tài sản thế chấp cho khoản vay nêu trên là toàn bộ tài sản hình thành từ dự án Bệnh viện Phụ sản quốc tế Đức Giang tại địa chỉ phường Đức Giang, quận Long Biên, Hà Nội.

BIDV chi nhánh TPHCM cũng thông báo tổ chức bán đấu giá tài sản bảo đảm là máy móc thiết bị của Công ty TNHH Đóng tàu và Cơ khí hàng hải Sài Gòn.

Ngân hàng chia làm 2 danh mục tài sản để bán đấu giá. Trong đó, danh mục thứ nhất có tổng giá trị 277 tỷ đồng, bao gồm các loại máy móc như máy tiện, máy cuộn dây cáp, máy phay tròn có bộ nguồn… Danh sách thứ hai giá trị hơn 504 tỷ đồng, bao gồm trạm cân 80 tấn, túi nước thử tải 35 tấn, phao quây dầu…

Advertisement

Khoản nợ này đã được BIDV thông báo bán đấu giá đến lần thứ 16 nhưng vẫn chưa tìm được chủ mới.

Agribank chi nhánh Trung tâm Sài Gòn vừa thông báo bán đấu giá tài sản bảo đảm gồm 3 xe khách giường nằm hiệu THACO mang biển số TPHCM. Giá khởi điểm bán đấu giá của các tài sản là hơn 524,6 triệu đồng, giảm 359 triệu đồng so với thời điểm ngân hàng rao bán hồi tháng 5/2024.

SaiGonBank chi nhánh Cầu Giấy đang phối hợp với Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng và các cơ quan hữu quan bán đấu giá 4 tài sản thế chấp là bất động sản tại mặt đường Nguyễn Khoái, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, nhằm thu hồi khoản vay. Giá khởi điểm của tài sản đấu giá thứ nhất là 14,4 tỷ đồng, tài sản đấu giá thứ hai là 1,3 đồng, tài sản đấu giá thứ ba là 1,08 tỷ đồng và tài sản đấu giá thứ tư là 1,1 tỷ đồng. Các mức giá này chưa bao gồm các loại thuế, phí, lệ phí chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nợ xấu nội bảng của các ngân hàng thương mại (NHTM) tính đến ngày 31/12/2024 là hơn 733.904 tỷ đồng, tăng 3,4% so với cuối năm 2023.

Tỷ lệ nợ xấu vẫn ở mức cao và số dư nợ xấu vẫn gia tăng cũng là yếu tố đáng lo ngại. Báo cáo của NHNN cũng cho thấy, tính đến hết năm 2024, tổng số nợ nhóm 2 (các khoản vay có dấu hiệu cảnh báo rủi ro) tại các NHTM là hơn 211.709 tỷ đồng, chiếm 1,25% tổng dư nợ. Con số này đã giảm 7% so với cuối năm 2023. Trong đó, nhóm NHTM cổ phần chiếm phần lớn với hơn 118.756 tỷ đồng, tương đương 56,1% tổng nợ nhóm 2 của toàn bộ hệ thống NHTM.

Advertisement

Ngoài ra, dữ liệu tài chính được công bố cũng cho thấy hàng loạt ngân hàng chứng kiến nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) tăng mạnh như MB, Sacombank, ACB, MSB, OCB,…

Chờ luật hóa Nghị quyết 42

Năm nay, ngành ngân hàng đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao nhằm hỗ trợ nền kinh tế đạt mức tăng trưởng trên 8%. Tuy nhiên, diễn biến nợ xấu phức tạp đặt ra bài toán cho các ngân hàng khi phải cân đối giữa tăng trưởng tín dụng và kiểm soát rủi ro.

Theo phản ánh của các ngân hàng, từ khi Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu hết hiệu lực và nhiều quy định về xử lý nợ xấu không được đưa vào Luật Các tổ chức tín dụng 2024 khiến việc thu hồi, xử lý nợ xấu của các ngân hàng gặp khó khăn, gần 200.000 tỷ đồng là tài sản bảo đảm cho các khoản nợ xấu tồn đọng, thậm chí con số thực tế còn lớn hơn.

Báo cáo từ MB, tổng quy mô tài sản bảo đảm liên quan đến nợ xấu thuộc phạm vi Nghị quyết 42 trước đây lên tới 8.900 tỷ đồng (tính đến tháng 3/2024). Khi nghị quyết này hết hiệu lực, ngân hàng không còn cơ chế thu giữ tài sản trực tiếp, khiến thời gian thu hồi nợ tăng 27% so với cùng kỳ năm trước, trong khi chi phí xử lý nợ tăng 2% do phải áp dụng thêm các biện pháp kiện tụng, thi hành án. Số vụ kiện nợ xấu tăng vọt, riêng trong năm 2024, MB đã nộp 960 đơn kiện, gấp 2,8 lần so với năm 2022.

Đại diện TPBank cho biết: “Trước đây, nhờ Nghị quyết 42, ngân hàng có thể thu giữ tài sản trong vòng vài tháng. Hiện nay, mọi thủ tục phải qua tòa án, kéo dài nhiều tháng, thậm chí hơn một năm”.

Advertisement

Các ngân hàng chia sẻ, giải pháp đòi nợ lớn nhất hiện nay là kiện ra tòa nhưng trên thực tế, các tòa tiếp nhận chưa đến 30% hồ sơ vì quá tải. Trong khi các ngân hàng không được quyền thu giữ tài sản bảo đảm nên nhiều khách hàng cố tình chống đối không trả nợ, không bàn giao tài sản bảo đảm… ảnh hưởng đến quá trình xử lý nợ xấu, tái cơ cấu.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 ngày 27/3, Chủ tịch VIB Đặng Khắc Vỹ cho hay không được luật hóa Nghị quyết 42 tác động cực lớn đến ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng bán lẻ – có hoạt động thực chất.

“Nhiều ngân hàng có nhóm khách hàng doanh nghiệp lớn với dư nợ hàng chục nghìn tỷ, chỉ cần tái cơ cấu vẫn được ghi nhận lợi nhuận. Trong khi VIB 0 đồng trong tái cơ cấu nợ doanh nghiệp, 80% cho vay có tài sản bảo đảm với khách hàng cá nhân và trích lập dự phòng toàn bộ. Do đó, có bất lợi so với những ngân hàng được tái cơ cấu nợ doanh nghiệp”, ông Vỹ cho hay.

Đồng thời, Chủ tịch VIB đánh giá việc không được luật hóa Nghị quyết 42 dẫn đến việc thu hồi nợ cá nhân rất vất vả. “Chúng tôi đã kiến nghị rất nhiều để được tháo gỡ, hy vọng trong tháng 5 tới sẽ thông qua Nghị quyết này. Đây là sự kiện lớn đối với ngành ngân hàng, những khoản nợ cá nhân của VIB sẽ được thu hồi lại ngay, đóng góp trực tiếp vào lợi nhuận”, ông Vỹ nói.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ với các tổ chức tín dụng, Thủ tướng Chính phủ đã giao NHNN khẩn trương xây dựng hồ sơ, trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 5 tới để luật hóa Nghị quyết 42.

Trong dự thảo trình Chính phủ, NHNN nhấn mạnh việc luật hóa các quy định tại Nghị quyết 42 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, đảm bảo phù hợp với thực tiễn và tháo gỡ các vướng mắc pháp lý đang cản trở tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán nợ, xử lý nợ thực hiện quyền hợp pháp của mình trong thu hồi nợ và xử lý tài sản bảo đảm.

Advertisement

Nguồn: vnbusiness